ISSN:
Website: www.jomc.vn
Vòng đời cây xanh đô thị và tiềm năng tái chế thành vật liệu gỗ bền vững tại công viên Lê Văn Tám, TP.HCM
Tóm tắt
Cây xanh đô thị đóng vai trò quan trọng trong giảm thiểu phát thải khí nhà kính, điều hòa vi khí hậu và nâng cao chất lượng sống. Tuy nhiên, tại TP.HCM, mỗi năm có hàng chục cây bị loại bỏ do sâu bệnh, già cỗi hoặc yêu cầu hạ tầng kỹ thuật, tạo ra một lượng lớn sinh khối gỗ chưa được khai thác hiệu quả. Nghiên cứu này sử dụng khung đánh giá vòng đời (Life Cycle Assessment - LCA) để xác định tiềm năng tái chế sinh khối từ cây xanh bị loại bỏ tại Công viên Lê Văn Tám. Dữ liệu khảo sát 473 cây cho thấy trung bình 40 cây/năm bị đốn hạ. Áp dụng phần mềm OpenLCA, nghiên cứu tính toán tiềm năng giảm phát thải CO₂eq và tiết kiệm năng lượng nếu tái chế sinh khối thành vật liệu như ván ép hoặc nội thất công cộng. Chuỗi giá trị tái chế được phân tích theo loài cây và cấp đường kính thân, từ khâu thu gom, phân loại đến thiết kế sản phẩm. Kết quả đề xuất một mô hình hợp tác ba bên giữa đơn vị quản lý cây xanh, doanh nghiệp tái chế và cơ sở nghiên cứu, đồng thời đưa ra khung chính sách tích hợp giữa quy hoạch đô thị, tiêu chuẩn vật liệu và chiến lược carbon thấp. Nghiên cứu đóng góp một hướng tiếp cận mới cho quản lý cây xanh theo vòng đời và phát triển kinh tế tuần hoàn trong bối cảnh đô thị hóa nhanh tại Việt Nam.
Tài liệu tham khảo
- Ủy ban Nhân dân TP.HCM, Sở Xây dựng, Hướng dẫn ứng xử khi cây xanh nằm trong phạm vi ảnh hưởng của công trình, TP.HCM, 2025. [Truy cập ngày 15/8/2025]. https://soxaydung.hochiminhcity.gov.vn
- K. H. Trúc Vy, N. M. Trí, T. T. T. Trúc, H. H. Lộc, and T. Thành, “Đánh giá vai trò của nhận thức cộng đồng trong duy trì bền vững đô thị và phát triển dịch vụ hệ sinh thái tại công viên Tao Đàn,” Tạp chí Môi trường, no. 1, 2025.
- L. V. Nhân, N. B. Thành, and Đ. P. Hưng, “Vấn đề thiếu cây xanh ở Thành phố Hồ Chí Minh: góc nhìn từ quản lý đô thị và ý thức xã hội,” Tạp chí Khoa học và Công nghệ, Đại học Xây dựng Miền Tây, vol. 10, no. 9, 2024.
- N. V. N. Sơn, Nhận diện đô thị Việt Nam đương đại: Câu chuyện Quy hoạch – Kiến trúc, Hà Nội: NXB Dân Trí / Phanbook, 2023.
- Hiệp hội Công viên Cây xanh Việt Nam and Hội chuyên gia NParks Singapore, Tài liệu tập huấn: Đánh giá và quản lý rủi ro cây xanh đô thị, TP.HCM, 2024.
- United Nations Environment Programme (UNEP), Circularity in Cities: Urban resource flows and the circular economy, 2021.
- U.S. Forest Service, Urban Wood Project: Baltimore, 2019. [Truy cập ngày 16/8/25]. https://www.fs.usda.gov
- E. G. McPherson, N. S. van Doorn, and P. J. Peper, Urban tree database and allometric equations, USDA, General Technical Report PSW-GTR-253, 2016.
- Standards Australia Committee EV-018, Australian Standard – Protection of Trees on Development Sites (AS 4970-2009, updated AS 4970-2025), 2025.
- City of Toronto, Tree Protection Policy and Specifications for Construction Near Trees, 2016.
- P. Y. Tan, J. Wang, and A. Sia, “Perspectives on five decades of the urban greening of Singapore,” Cities, vol. 32, pp. 24–32, 2013. doi: 10.1016/j.cities.2013.02.001
- Development Bureau, HKSAR Government, Guidelines on Tree Preservation during Development, Hong Kong SAR, 2013.
- F. J. Escobedo, T. Kroeger, and J. E. Wagner, “Urban forests and pollution mitigation: Analyzing ecosystem services and disservices,” Environmental Pollution, vol. 159, no. 8–9, pp. 2078–2087, 2011. doi: 10.1016/j.envpol.2011.01.010
- G. Finnveden, M. Z. Hauschild, T. Ekvall et al., “Recent developments in Life Cycle Assessment,” Journal of Environmental Management, vol. 91, no. 1, pp. 1–21, 2009. doi: 10.1016/j.jenvman.2009.06.018
- ISO, ISO 14040: Environmental management—Life cycle assessment—Principles and framework, International Organization for Standardization, 2006.
- S. Bratkovich, J. Bowyer, and K. Fernholz, Reclaiming and Repurposing Urban Wood: A Review of Urban Wood Utilization Initiatives, Dovetail Partners, 2014.
- National Parks Board Singapore, One Million Trees Movement, 2020. [Truy cập ngày 25/8/24]. https://www.nparks.gov.sg.