T. 16 S. 01 (2026): Tạp chí Vật liệu và Xây dựng
##common.pageHeaderLogo.altText##
Tạp chí Vật liệu và Xây dựng - Bộ Xây dựng

ISSN:

Website: www.jomc.vn

Tác động, thách thức và giải pháp của đô thị hóa tới dòng chảy nước mưa đô thị

Nguyễn Minh Ngọc

Từ khóa:

Đô thị
ngập lụt
biến đổi khí hậu
quản lý thoát nước nước
đô thị bền vững

Tóm tắt

Các tác động của đô thị hóa và biến đổi khí hậu lên dòng chảy nước mưa, chỉ ra rằng sự gia tăng nhanh bề mặt không thấm, san lấp ao hồ và hạ tầng thoát nước lạc hậu là các nguyên nhân chính làm tăng mạnh dòng chảy đỉnh và nguy cơ ngập úng. Quy trình nghiên cứu dựa trên dữ liệu khí tượng thủy văn, viễn thám, bản đồ sử dụng đất và phân tích hệ thống thoát nước, nhằm xác định cách đô thị hóa làm thay đổi chế độ dòng chảy và các điểm nghẽn trong quản lý nước mưa. Kết quả cho thấy dòng chảy bề mặt trong đô thị có thể tăng gấp 4–5 lần so với điều kiện tự nhiên; đỉnh lũ xuất hiện nhanh hơn; các trận mưa cực đoan giai đoạn 2024–2025 liên tục vượt quá khả năng thiết kế của hệ thống thoát nước, gây ngập sâu ở Hà Nội, TP.HCM, miền Trung và cả các đô thị trung du. Mật độ xây dựng cao, thiếu không gian thấm và quy hoạch thiếu đồng bộ làm gia tăng rủi ro kinh tế – xã hội và suy thoái môi trường. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp gồm quy hoạch đô thị tích hợp, nâng cấp hạ tầng thoát nước, mở rộng hạ tầng xanh, tăng cường hệ thống cảnh báo, vận hành thông minh và quản lý cộng đồng nhằm giảm đỉnh dòng chảy, nâng cao khả năng chống chịu và hướng tới phát triển đô thị bền vững.

Điều hướng Người dùng

Cách trích dẫn

Nguyễn Minh Ngọc. (2025). Tác động, thách thức và giải pháp của đô thị hóa tới dòng chảy nước mưa đô thị . Tạp Chí Vật liệu Và Xây dựng - Bộ Xây dựng, 16(01). https://doi.org/10.54772/jomc.01.2026.1188

Tài liệu tham khảo

  1. P. Skougaard Kaspersen, N. Høegh Ravn, K. Arnbjerg-Nielsen, H. Madsen, and M. Drews, “Comparison of the impacts of urban development and climate change on exposing European cities to pluvial flooding,” Hydrol. Earth Syst. Sci., vol. 21, no. 8, pp. 4131–4147, Aug. 2017, doi: 10.5194/hess-21-4131-2017.
  2. W. Cao, Y. Zhou, B. Güneralp, X. Li, K. Zhao, and H. Zhang, “Increasing global urban exposure to flooding: An analysis of long-term annual dynamics,” Sci. Total Environ., vol. 817, p. 153012, Apr. 2022, doi: 10.1016/j.scitotenv.2022.153012.
  3. H. Jia, H. Yao, and S. L. Yu, “Advances in LID BMPs research and practice for urban runoff control in China,” Front. Environ. Sci. Eng., vol. 7, no. 5, pp. 709–720, Oct. 2013, doi: 10.1007/s11783-013-0557-5.
  4. C. L. Arnold Jr. and C. J. Gibbons, “Impervious Surface Coverage: The Emergence of a Key Environmental Indicator,” J. Am. Plann. Assoc., vol. 62, no. 2, pp. 243–258, June 1996, doi: 10.1080/01944369608975688.
  5. Công, “Kết quả Giám sát và báo cáo thuyết minh bản đồ giám sát nhanh diễn biến ngập lụt tại khu vực TP. Hà Nội ( từ ngày 23-27/7/2024).” Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://nrsd.mae.gov.vn:443/Pages/chi-tiet-tin-tuc.aspx?ItemID=2521
  6. “Hà Nội sẽ có 30 điểm ngập úng nếu mưa trên 70mm - Tuổi Trẻ Online.” Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://tuoitre.vn/ha-noi-se-co-30-diem-ngap-ung-neu-mua-tren-70mm-2024053116171246.htm
  7. “Hà Nội vẫn còn 122 điểm ngập nước, trong đó 23 điểm ngập sâu, không lưu thông được.” Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://thanglong.chinhphu.vn/ha-noi-122-diem-ngap-nuoc-trong-do-23-diem-ngap-sau-khong-luu-thong-duoc-103251007111035109.htm
  8. “Thiệt hại do mưa lũ (tính đến sáng 29/10/2025).” Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://infographics.vn/thiet-hai-do-mua-lu-tinh-den-sang-29-10-2025/217884.vna
  9. tre T., “Storm Trami claims lives, floods roads, destroys structures in central Vietnam,” Tuoi tre news. Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://news.tuoitre.vn/storm-trami-claims-lives-floods-roads-destroys-structures-in-central-vietnam-10382641.htm
  10. “Extreme flooding in Ho Chi Minh City: Experts uncover the root causes.” Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://vietnamnet.vn/en/extreme-flooding-in-ho-chi-minh-city-experts-uncover-the-root-causes-2463547.html
  11. Y. Yang, D. Z. Zhu, M. R. Loewen, W. Zhang, B. van Duin, and K. Mahmood, “Impacts of climate change on urban stormwater runoff quantity and quality in a cold region,” Sci. Total Environ., vol. 954, p. 176439, Dec. 2024, doi: 10.1016/j.scitotenv.2024.176439.
  12. M. R. Anis and M. Rode, “Effect of climate change on overland flow generation: a case study in central Germany,” Hydrol. Process., vol. 29, no. 11, pp. 2478–2490, 2015, doi: 10.1002/hyp.10381.
  13. EPA, “WATERSHED PERCENT IMPERVIOUS COVER,” 2011. [Online]. Available: https://www.epa.gov/sites/default/files/2015-11/documents/rp2wshedimperv1109.pdf
  14. Bộ Tài nguyên và Môi trường, BÁO CÁO KẾ HOẠCH QUỐC GIA THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU GIAI ĐOẠN 2021 - 2030, TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2050. 2025.
  15. “Ngập úng đô thị - căn bệnh cũ chờ thuốc mới.” Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://baodautu.vn/ngap-ung-do-thi---can-benh-cu-cho-thuoc-moi-d431200.html
  16. “Bộ Xây dựng đề xuất loạt giải pháp chống ngập úng đô thị.” Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://baochinhphu.vn/bo-xay-dung-de-xuat-loat-giai-phap-chong-ngap-ung-do-thi-102251117154728688.htm
  17. “Xây dựng hạ tầng xanh ứng phó ngập úng đô thị.” Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://tapchixaydung.vn/xay-dung-ha-tang-xanh-ung-pho-ngap-ung-do-thi-20201224000026036.html
  18. O. US EPA, “Urbanization - Hydrology.” Accessed: Nov. 22, 2025. [Online]. Available: https://www.epa.gov/caddis/urbanization-hydrology
  19. Nguyễn Vinh Quang, “Hạ tầng xanh đô thị Nền tảng để phát triển đô thị bền vững ở Việt Nam,” Tạp Chí Kiến Trúc, vol. số 7-2024, pp. 13–21, 2024.